Seçimlerde Baş Aktör Onlar! Brezilyalı Sosyal Medya Trollerinin Gizli Dünyası Aralandı

Brezilya'nın güneydoğusundaki Vitoria kentinde yaşayan 21 yaşındaki Pedro, "Bütün günümü bilgisayar karşısında geçiriyor, sabahın erken saatlerinde başlıyordum" diyor. "Resimler paylaşıyor, günümün nasıl geçtiğini anlatıyor, insanları ekliyordum. Daha sonra da bazı siyasetçiler hakkındaki görüşlerimi yazıyordum; özellikle de adaylar arasında televizyon tartışmaları olduğunda" diyerek devam ediyor.

TROLLÜK YAPIYOR

Pedro'nun sözleri kulağa, ortalama bir sosyal medya kullanıcısı gencin sıradan bir günü gibi gelebilir ancak Pedro (gerçek adı değil) yaptığını "trollük" olarak, yani kamuoyunu etkilemek için sahte sosyal medya hesapları yönetmek diye tanımlıyor.

AYDA 360 DOLAR KAZANIYOR

Pedro üç yıl önce, Brezilya'daki başa baş giden genel seçim kampanyası sırasında Rio merkezli bir halkla ilişkiler firması için çalışıyordu ve firmanın müşterileri arasında bazı önde gelen siyasetçiler de vardı Pedro ayda 360 dolar ücret karşılığında Facebook ve Twitter'da şirketin müşterileri adına sosyal medya etkileşimini körüklemek üzere tasarlanmış hesapları yönettiğini anlatıyor.

BBC Brezilya Servisi, Pedro ile, 2014'teki yoğun seçim mücadelesinde sahte sosyal medya hesaplarının oynadığı rolü soruşturmak için görüştü. Bu sahte hesapların sonucu etkilediğine ya da herhangi bir adayın neler olduğunu bildiğine dair somut bir delil yok. Ancak araştırma, Brezilya'da bu yeni siyasi mücadele verme yöntemi hakkında fikir veriyor.

HER AN KONTROL ALTINDA TUTULUYORLAR

Pedro'nun anlattıkları 2014'teki seçim kampanyasında "sosyal medya trolü" olarak çalışan diğer üç gencin ifadeleriyle de örtüşüyor.

"Her şey gözleniyordu. Eğer çevrimiçiysek ve yanıt vermezsek, ceza alıyorduk. Dolayısıyla her tuvalet molası aldığımızda, koordinatörümüze bilgi vermek zorundaydık" diyorlar.

ÖNCE GÜNLÜK KONULAR SONRA SİYASET

İşe başlarken, her birine bir dizi sahte profil, fotoğraf ve temel kişisel bilgi veriliyor. İlk görevleri, bu sosyal medya hesaplarını güncellemek ya da faal hale getirmek için birkaç ay harcıyorlar. Bu süreçte her gün paylaşımlar yapıp, hesapları mümkün olduğunca gerçek kişilerinmiş gibi gösteriyorlar. Troller daha sonra siyasetten bahsetmeye başlıyor. Ve aşamalı olarak birbirleriyle ve daha sonra diğer insanların gerçek sosyal medya hesaplarıyla etkileşime giriyor ve bir arkadaş çevresi oluşturuyorlar.

TT OLMAYA ÇALIŞIYORLAR

Troller sıklıkla, çok sayıda sosyal medya hesabının aynı anda kullanılmasını sağlayan Hootsuite gibi sosyal medya yönetim platformlarını kullanıyor. Hangi adayı desteklemek için para alıyorlarsa onu öven paylaşımlarda bulunuyor, rakiplerine saldırıyor ve diğer sahte hesaplarla güçlerini birleştirip, Twitter'da en çok konuşulan etiket (Trending topic) olmaya çalışıyorlar.

Bir trol BBC'ye yaptığı açıklamada "Tartışmaları sayımızın çokluğuyla kazanıyorduk çünkü halkın genelinin karşı çıkabileceğinden çok daha fazla paylaşım yapıyorduk. Ya da gerçek insanları, gerçek siyasi aktivistleri bizim yanımıza, mücadele vermeye ikna ediyorduk" diye konuştu.

CYBORGLAR

Kişisel bilgilerin eklendiği veya siyasi olmayan paylaşımların da yapıldığı sahte hesapları tespit etmek çok daha zor. Çünkü, otomatik paylaşım yapan sahte hesaplardan farklılar. Bu hesapları yönetenlere "cyborglar" da deniyor, çünkü hem otomatik hem de "insan" paylaşımları yapıyorlar.

BİRİ ÖLÜ, DİĞERİ AKTÖR

BBC Brezilya'nın araştırması, 2014 seçimlerinde aktif olan 100 sahte Twitter ve Facebook hesabını tespit etti. Hepsinde, arşiv fotoğrafları ve haber sitelerinden ya da zaten aktif olan sosyal medya hesaplarından çalınan fotoğraflar vardı.

Fotoğrafların birkaçının izini takip edebildik. Birisi, cinayete kurban gittiğinde bir yerel gazetede fotoğrafı çıkan bir kadındı. Biri de Yunanistan'da iyi tanınan bir aktördü.

UZUN VADELİ STRATEJİ

Bazı fotoğraflar izi kolay takip edilemesin diye dijital olarak değiştirilmişti. Riolu gazeteci Andre Morges'in sahte "John Azevedo" hesabında kullanılan fotoğraf bunlardan biriydi. Sahte hesap 2012'de kurulmuştu ve birkaç yıl boyunca sadece kişisel mesajlar paylaştı.

Birinde "Oğlum üniversitede bir yılı daha bitirdi. Çok gururluyum" deniyordu. 2014 seçimleri sırasında John Azevedo birden siyasileşti ve bir muhalif aday lehinde paylaşımlar yapmaya başladı.

TWİTTER BAZILARINI YAKALAYIP KAPATIYOR

Fotoğrafı kullanılan Andre Moragas, "Sanırım sahte bir profili ekiyorlar ve olgunlaşmasını bekliyorlar. Bu hesaplar yeni değil, beş yıl önce ortaya çıktı. İnsanlarla iletişim kurup, takipçi topluyorlar" dedi. En nihayetinde Jonh Azevedo hesabı, tekrarları nedeniyle diğer Twitter kullanıcılarının şüphesini çekti ve Twitter tarafından kapatıldı. Çünkü iki ay içinde 20 kez "Dinlenmem lazım" diye yazmıştı.

Bazı profiller de "geri dönüştürülüyor" gibi gözüküyor. BBC Brezilya araştırmasında "Fernanda Lucci" adlı kullanıcıyı, 2014'te üç farklı eyaletteki üç farklı adayı destekleyen sosyal medya tartışmalarında tespit etti.

KİMİ PİŞMAN KİMİ DEĞİL

Dört sosyal medya trolü, geriye baktıklarında geçmişte yaptıkları hakkında farklı duygulara sahip olduklarını söylüyorlar. Bir kadın trol "O zamanlar biraz saftım. Hesaplara erişimim sınırlıydı ve kontrol edemiyordum" diyor. Ancak bir diğerinin hiç pişmanlığı yok. "Sadece bir profil maskesinin arkasına saklanan bir insansınız. Aldığınız tepki güçlü, etkileşim iyi. Kampanyada cidden bir fark yarattığınızı düşünüyorsunuz" diyor.

TWİTTER VE FACEBOOK TESPİT ETMEK İÇİN UĞRAŞIYOR

BBC Brezilya'nın tespit ettiği sahte hesaplardan birçoğu 2014 seçimlerinden bu yana aktif değil. Hem Twitter hem de Facebook, sahte hesapları tespit ve iptal için sürekli çalıştıklarını söylüyor. Gelecek yıl Brezilya'nın yeniden seçimlere gitmesiyle bu iş daha da zorlaşabilir.

Facebook bu yıl Fransa ve Almanya'da yapılan seçimler öncesi binlerce sahte hesabı kapattığını söyledi ve Brezilya'daki seçimler öncesi de benzer önlemlerin alınacağını açıkladı.

2018 seçim kampanyasının dört yıl öncesine kıyasla daha da sert geçmesi bekleniyor ve "sahte haber" ve "trol fabrikaları" her zamakinden daha aktifken, herkesin gözü sosyal medyanın oynadığı rolün üzerinde olacak.

Pedro Rodríguez Ledesma Facebook Twitter Komik - İlginç Teknoloji Dünya Haberler