Bursa Türk ve Rum Mübadilleri Kültürlerini 'Mübadele Evi'nde Yaşatıyor

Türkiye- Yunanistan Nüfus Mübadelesi ile birlikte 1923 yılında Bursa'nın Nilüfer ilçesi Görükle semtine göç eden Türklerin torunları, hem kendi anılarını hem de daha önce bölgede yaşayan Rumların hatıralarını yaşatmak ve kültürlerini unutmamak için Mübadele Evi'ni açtı. 2016 yılında Nilüfer Belediyesi ile Bursa Lozan Mübadilleri Kültür ve Yardımlaşma Derneği tarafından kurulan Mübadele Evi, Türkleri ve Rumları temsil eden bir müze konumunda bulunuyor.

Nilüfer Belediyesi ile Bursa Lozan Mübadilleri Kültür ve Yardımlaşma Derneğinin ortak bir projesi olarak 2016 yılında, Nilüfer ilçesi Görükle Mahallesi'nde göç eden Rumlardan kalma iki katlı binanın restorasyonuyla oluşturulan Mübadele Evi'nde, geçmiş dönemde hem Rumlar hem de Türkler tarafından kullanılan tarım aletleri, elbise, mutfak gereçleri ve dokuma aletleri ile çok sayıda kişisel eşya yer alıyor. Yurtdışında bulunan Rumlar tarafından da yoğun ilgi gören Mübadele Evi, bulunduğu semtin tarihini de yaşatıyor.

Kültürlerini unutmamak ve gelecek nesillere aktarmak için Mübadele Evi'nin çok önemli bir yeri olduğunu belirten Bursa Lozan Mübadilleri Dayanışma Derneği Başkanı Ali Korkut, Lozan Barış Antlaşması kapsamında 30 Ocak 1923'de imzalanan Mübadele Sözleşmesi ile Türkiye'de yaşayan Ortodoks Rumlar Yunanistan'a, Yunanistan'da yaşayan Müslüman Türkler ise Türkiye'ye göç etti. Nilüfer ilçesinde Mübadele Evi'nin kurulduğu Görükle 1923 yılı öncesinde tamamen Rumların yaşadığı bir köymüş. Burada açtığımız Mübadele Evi ile biz bu kültürleri ayakta tutmak istedik. Burada, mübadillerinin evlerinde, tarlalarında kullandığı eşyaları, tarihi evrakları sunuyoruz. Tek amacımız o yaşananları ve kültürümüzü genç neslimize aktarmak. Ayrıca dernek olarak geziler düzenleyip ata-dede topraklarına gidiyoruz. Keza Yunanistan'dan da buraya gelenler oldukça fazla oluyor. Müzemize yerli ve yabancı turistler yoğun ilgi gösteriyorlar dedi.

YIKILACAK EVLERİ TAKİP EDEREK ORADAN EŞYA BAKIYORUZ

Derneğin ilk kurulduğu zamanlarda eşyaları küçük bir odada toplamaya başladıklarını belirten Korkut, Müze hayata geçtiğinde ise insanların evlerindeki eşyaları getirmeye başladılar. Bazı zamanlarda da Görükle'de yıkılacak evleri takip edip oradan çıkan eşyaları alıyoruz. Müzemizin girişinde tarım ve ekonomi ile alakalı evrak ve eşyalar var. İkinci kısımda ipek böcekçiliği ile ilgili bir bölüm yer alıyor. Geri kalan bölümlerde dokuma aletleri ve dokunmuş ürünler, çeyiz, düğün, mutfak ürünleri var. Çeyiz sandıkları ve evraklara ziyaretçilerimiz yoğun bir ilgi gösteriyor dedi.

DUVARLARIN İÇİNE SAKLANMIŞ EŞYALAR BULUYORUZ

Mübadele Evi'ndeki eşyaları toplamanın uzun zaman aldığını belirten ikinci kuşak mübadillerden olan ve aynı zamanda derneğin kurucusu olan Bayram Akıncı, Yaklaşık 20-25 senedir bu eşyaları toplamak için emek harcadım. Aile ve akrabalarımdan ne gördüysem almakla başladım ve bugünlere geldik. Görükle'de yıkılacak olan evlerden önceden haberimiz oluyor. Bu evlerden işimize yarayacak, kültürü yansıtan eşyaları alıyoruz. Bazı eşyaları belki geri döneriz diye düşünerek duvarlara sakladıkları oluyor. Türkiye'ye eski memleketlerini ziyarete gelen Rumlar da dedelerimizden kalan eşyaları getirip bize hediye ediyorlar dedi.

Nüfus Mübadelesi, 1923 yılında Lozan Barış Anlaşması'na ek olarak yapılan sözleşme gereği Türkiye ve Yunanistan'ın kendi ülkelerinin yurttaşlarını din esası üzerine zorunlu göçe tabi tutmasıdır. Göçe tabi tutulan kişilere ise mübadil ismi verilmiştir. Mübadele ile 1 milyon 200 bin Ortodoks Hristiyan Rum Anadolu'nun farklı illerinden Yunanistan'a, 500 bin Müslüman Türk de Yunanistan'dan Türkiye'ye göç etmek zorunda kalmıştır.