Anadolu'nun İlkleri" Çorum'da Ziyaretçilerini Bekliyor

KEMAL CEYLAN - Türkiye'nin arkeoloji açısından önemli merkezlerinden Çorum'da Hititlerden günümüze kadar uzanan ve Anadolu'nun "ilki" olma özelliği bulunan birçok eser, yerli ve yabancı turistler tarafından keşfedilmeyi bekliyor.

"Anadolu'da kurulan ilk uygarlık" olma özelliğine sahip Hitit medeniyetine 450 yıl başkentlik yapan Hattuşa, en büyük metropol kenti olan Alacahöyük ve Anadolu'daki ilk idari ile askeri merkezi unvanına sahip Şapinuva'dan bugüne uzanan kalıntılar, Çorum sınırları içerisinde bulunuyor.

İl Kültür ve Turizm Müdürü Ömer Arslan, AA muhabirine, tarihin en parlak sayfalarını yazan medeniyetlerine ev sahipliği yapan Anadolu'nun "açık hava müzesi" olarak anıldığını, bu coğrafyada yaşayan Hitit medeniyetinin de hem Anadolu'da hem de dünyada birçok ilke imza attığını söyledi.

Anadolu'daki birçok ilkin Çorum'da bulunduğunu belirten Arslan, şöyle devam etti:

"Öncelikle Hititler, Anadolu'da kurulan ilk uygarlıktır. Tarihin bilinen ilk yazılı antlaşması olan Kadeş Barış Antlaşması, Hititliler ile Mısırlılar arasında Hattuşa'da imzalanmıştır. Hattuşa'daki bir diğer ilk ise Hititler tarafından kurulan ve 'Pankuş' adı verilen meclistir. Anadolu'da merkezi otoriteye bağlı ilk siyasi birliği kuran Hititler, ayrıca aile, miras, ve medeni hukuk alanında ilk çalışmaları yapan medeniyettir. İlk tarih yazıcılığı, 'Kral Yıllıkları' ile Hititler tarafından yapılmıştır. Tarihten günümüze kadar bilinen ve varlığı kanıtlanmış en eski dil olan Hititçe, Hint-Avrupa dil ailesine mensup olup ilk kez Hitit medeniyeti tarafından kullanılmıştır. Anadolu, demir devrine ilk kez Hititler zamanında girmiştir."

Anadolu'nun ilk barajının da Çorum sınırları içerisinde bulunduğuna işaret eden Arslan, Hititler tarafından Alacahöyük'e 3 bin 250 yıl önce inşa edilen barajın günümüzde halen bölge halkının sulama suyu ihtiyacını karşıladığını anlattı.

Alacahöyük'ün Hititlerin metropol kentlerinden olduğuna dikkati çeken Arslan, burada ilk olma özelliğine sahip eserlerin başında Hitit Barajı'nın geldiğini dile getirdi.

Hitit Barajı etrafında DSİ tarafından önemli bir proje yürütüldüğünü belirten Arslan, "Baraj çevresine 280 dekar alana arkeopark yapılmaktadır. Teması ve uygulamalarıyla Türkiye'de bir ilk olacak arkeoparkta ziyaretçiler, Hitit dönemi ile modern dönemi birlikte yaşayacak. Binlerce yıl önceki tarihi deneyimleme fırsatı bulacaklar. Hititlerin ilklerini bugün gerçekleştirdiğimiz ilk olma özelliğine sahip projelerle gelecek nesillere aktarmayı hedefliyoruz." ifadelerini kullandı.

Çorum'un Ortaköy ilçesinde bulunan Şapinuva Antik Kenti'nin de Anadolu'nun ilk idari ve askeri merkezi unvanına sahip olduğunun altını çizen Arslan, ayrıca ticaret borsalarının temelinin de burada atıldığını vurguladı.

Bölgede yapılan kazılarda 4 bin tablet elde edildiğini aktaran Arslan, "Hititçe, Hurrice, Hattice, Akadca gibi çeşitli dillerdeki siyasi, idari, dini içerikli çivi yazılı tablet ve eserlerden Şapinuva'nın, döneminin ürün borsası olarak ticari faaliyetlerin gerçekleştirildiği anlaşılmaktadır. Bu yönüyle de Şapinuva'nın bir ilk olma özelliğine sahip olduğu söylenebilir." diye konuştu.

"Herkesi ilkleri gerçekleştiren medeniyetin izini sürmeye çağırıyoruz"

Arslan, kendi döneminde birçok ilki hayata geçiren Hititlerin en önemli kalıntılarının Çorum sınırları içerisinde bulunduğunu vurgulayarak, şunları kaydetti:

"Tarihin en parlak sayfalarını yazan medeniyetler, bize miras olarak çok kıymetli hazineler bırakmış. Bu kıymetli mirasların tamamı elimizdedir. İlkleri gerçekleştiren Hitit medeniyetinin UNESCO Dünya Kültür Mirası Listesi'nde yer alması kaçınılmazdı. İlkleri gerçekleştiren bir medeniyete ev sahipliği yapan Çorum'a Türkiye ve dünyanın her yerinden insanları davet ediyoruz. Herkesi ilkleri gerçekleştiren medeniyetin izini sürmeye çağırıyoruz."