Cumhuriyet'in temellerinin atıldığı 'sivas kongresi' 100 yaşında

Türkiye Cumhuriyeti'nin kurulmasına giden yoldaki en önemli temel taşlardan biri olan tarihi Sivas Kongresi'nin 100'üncü yılı kutlanıyor. Mustafa Kemal Atatürk'ün 19 Mayıs 1919'da Samsun'dan yola çıkarak başlattığı milli mücadelenin en önemli temel taşları arasında yer alan 4 Eylül 1919 tarihli Sivas Kongresi 100 yaşına ulaştı.
Kentte, 4 Eylül Sivas Kongresi'nin 100'üncü yılı kutlamaları için aylar öncesinden başlayan hazırlıklar tamamlandı. Yarın gerçekleştirilecek kutlamalara Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, bazı bakanlar, siyasi parti yetkilileri ve çok sayıda sivil toplum kuruluşu temsilcileri katılacak. Kutlamalarda, tarihi kongrenin temsili canlandırmasının yanında Türk Yıldızları ve Solo Türk ekipleri de gösteri uçuşu yapacak.
KONGRENİN TARİHİ ÖNEMİ
Amasya Genelgesi ile kongre yapılması planlanan illerden biri Erzurum, diğeri Sivas oldu. Erzurum Kongresi'nin ardından Mustafa Kemal Paşa'nın 2 Eylül'de Sivas'a gelişinin ardından Sivas Kongresi çeşitli illerden gelen delegelerin katılımı ile 4 Eylül 1919'da, o zamanki Erkek Lisesi'nde toplandı. Erzurum Kongresi'ne katılanların yanı sıra Batı ve Orta Anadolu'dan gelen delegelerin katılımı ile Sivas Kongresi ulusal bir nitelik kazandı. Kongre, işgal kuvvetlerinin tüm baskı ve engelleme çabalarına karşın 4 Eylül 1919'da saat 15.00'te başladı. Yaklaşık 41 delegenin katılımı ile gerçekleştirilen kongrede bazı itirazlara rağmen başkanlığa Mustafa Kemal Paşa seçildi. 8 gün süren kongre sonunda alınan kararlar tüm ulus adına önemli maddeler içerdi. Sivas Kongresi, yeni bir Türk devletinin kuruluşunda temeli oluşturması bakımından ülke tarihi açısından büyük öneme sahip oldu. Erzurum Kongresi'nde vatanın bölünmez bütünlüğü ve tam bağımsızlığıyla ilgili alınan kararlar Sivas Kongresi'nde de aynen kabul edildi.
Başta manda ve himaye olmak üzere önemli tartışmaların yaşandığı kongrede şu kararlar alındı:
"Milli sınırları içinde vatan bölünmez bir bütündür, parçalanamaz. Her türlü yabancı işgal ve müdahalesine karşı millet topyekün kendisini savunacak ve direnecektir. İstanbul Hükümeti, harici bir baskı karşısında memleketimizin herhangi bir parçasını terk mecburiyetinde kalırsa, vatanın bağımsızlığını ve bütünlüğünü temin edecek her türlü tedbir ve karar alınmıştır. Kuvay-ı Milliye'yi tek kuvvet tanımak ve milli iradeyi hakim kılmak temel esastır. Manda ve himaye kabul edilemez. Milli iradeyi temsil etmek üzere, Meclis-i Mebusan'ın derhal toplanması mecburidir. Aynı gaye ile milli vicdandan doğan cemiyetler, 'Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti' adı altında genel bir teşkilat olarak birleştirilmiştir. Genel teşkilatı idare ve alınan kararları yürütmek için kongre tarafından Temsil Heyeti seçilmiştir."
'CUMHURİYET'İN TEMELİNİ BURADA ATTIK'
Kongrede alınan karar doğrultusuna Ankara'da Milli Mebusan'ın açılmasıyla Kurtuluş Savaşı yürütülerek, savaş sonrası kurulacak Türkiye Cumhuriyeti Devleti'nin önü açıldı. Kongre sürecinde bizzat Mustafa Kemal Paşa'nın isteği ile milli mücadeleye destek verilmesi ve yapılan çalışmaların halka duyurularak desteklerinin alınması amacı ile 14 Eylül 1919'dan itibaren de İrade-i Milliye Gazetesi yayın hayatına başladı. Gazete 1922'li yıllara kadar aralıklarla yayınını sürdürdü. 9 Aralık 1919'da Anadolu Kadınları Müdafa-i Vatan Cemiyeti kurularak kadınların da etkin olarak mücadeleye katılımı sağlandı. Mustafa Kemal Paşa ve silah arkadaşları milli mücadele döneminde 108 gün boyunca Sivas'ta kalarak burayı karargah olarak kullandı. 2 Eylül'de geldikleri Sivas'tan 18 Aralık 1919'da ayrılarak Ankara'ya geçti. Sivas Kongresi, Anadolu halkını birleştirip milli mücadele yolunda harekete geçirdi. Milli mücadele, 9 Eylül 1922'de kazanılan büyük zafer sonrasında 29 Ekim 1923'te ise Cumhuriyet'in ilanına kadar uzandı. Cumhuriyetin ilanından sonraki yıllarda şehre gelen Atatürk, kongrenin yapıldığı liseyi ziyaret ederek, "Cumhuriyet'in temelini burada attık" dedi.
Kongrenin yapıldığı lise sonraki yıllarda Sivas Lisesi adını alarak 1981 yılına kadar eğitim hizmetini sürdürdükten sonra, yeniden tefriş edilerek 1990 yılından itibaren Atatürk Kongre ve Etnografya Müzesi haline dönüştürüldü. Kongre Müzesi'nde en son kapsamlı restorasyon çalışması ise 2016 yılında gerçekleştirildi. Kongre'nin 100'üncü yıl dönümü nedeni ile bu yıl yoğun ilgi gören müzeyi şu ana kadar yaklaşık 200 bin kişi ziyaret etti.
Ziyaretlerin yoğun şekilde devam ettiği müzeyi gezenler, "Sivas'ta olmaktan ve tarihe mal olan Sivas Kongresi ruhunu yaşamaktan büyük mutluyuk duyuyoruz" dedi.

Görüntü Dökümü
----------
-Kongre binası drone görüntüleri
-Müzeden görüntüler
-Müzeyi ziyaret edenler
-Röportaj
-Detaylar

Haber-Kamera:  Eraydın AYTEKİN-Hüsnü Ümit AVCI/SİVAS,

=================

Türkiye Sivas Haberler