Akdeniz Üniversitesi'nde tütün bitkisinden koronavirüs aşı çalışması

AŞI Bilim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Tarlan Mammedov, koronavirüsle mücadele için Akdeniz Üniversitesi'nde aşı çalışması yaptıklarını söyledi. İklim odasında özel yetiştirilen bir tütün bitkisi olan 'Nicotiana benthamiana' üzerinde çalışma yürüttüklerini anlatan Prof. Dr. Mammedov, "Geliştirdiğimiz aşının neredeyse tüm mutasyonlara karşı etkili olmasını bekliyoruz" dedi.

Çin'in Vuhan kentinde Aralık ayında ortaya çıkan koronavirüs (Kovid 19), tüm dünyayı etkisi altına aldı. Ülkeler de çeşitli önlemler alarak koronavirüsle mücadele için çalışmalar başlattı. Türkiye'de de görülen koronavirüs vakalarının ardından Akdeniz Üniversitesi, koronavirüs aşısı için çalışma başlattı. 20 kişilik uzman ekiple birlikte çalışmalarını yürüten Aşı Bilim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Tarlan Mammedov, 3 laboratuvar 1 iklim odasında 'Transient Bitki Ekspresyon Sistemi' kullanarak, yeni nesil aşı çalışmalarını yaptıklarını açıkladı. Prof. Dr. Tarlan Mammedov, aşının kısa sürede hayata geçmesini hedeflediklerini söyledi.

BİTKİDEN KORONA AŞI ÇALIŞMASI

Prof. Dr. Mammedov, bir tütün bitkisi olan Nicotiana benthamiana'nın, iklim odasında 22-24 derecede yüzde 50-60 nem seviyesinde özel formülasyon içeren gübrelerle yetiştirildiğini anlattı. Belli büyüklüğe ulaşmasının ardından bitkiye rekombinant (yeniden düzenlenme) yapılarak, proteinleri üretmesi için bitki yaprağının içine solüsyon verildiğini (infitrasyon) söyleyen Prof. Dr. Mammedov, yapraklarında protein ürettiklerini belirtti. Ardından proteinleri yapraktan çıkarıp saf hale getirdiklerini aktaran Prof. Dr. Tarlan Mammedov, gerekli analizlerin ardından aşı çalışmalarına uygun olup olmadığına karar verildiğini anlattı. Uygun aşıların önce hayvanlar üzerinde denendiğini belirten Prof. Dr. Mammedov, gerekli immun (bağışıklık) cevap alınınca analizlere devam ederek, klinik çalışmalara geçildiğini anlattı.

DEGLİKOLİZASYON YÖNTEMİYLE AŞI ÇALIŞMALARI

Dünyada devrim niteliğinde olan deglikolizasyon (Bitki hücre yüzeyinde bulunan proteinlerdeki şekerin yok edilmesi) yöntemiyle aşı üretim çalışmaları yapan Prof. Dr. Tarlan Mammedov, bu çalışmalar dahilinde şarbon, sıtma, kuduz gibi hastalıklara karşı aşı geliştirdiklerini hatırlattı. Prof. Dr. Mammedov, "Sıtma şu anda dünyada en çok ölüme sebep olan hastalıklardan biri. Bu hastalıklara karşı bir aşı geliştirilememişti fakat biz Akdeniz Üniversitesi'ndeki çalışmalarımız sonucunda tarihte ilk defa bu hastalığa karşı aşı geliştirerek başarılı olduk. Bu aşının milyonların hayatını kurtarma potansiyeli olduğuna inanıyoruz" dedi.

YENİ NESİL AŞI ÜRETİMİ

Koronavirüsün önceki virüslerden farklı olduğunu anlatan Prof. Dr. Mammedov, "Koronavirüsle mücadele kapsamında biz de Akdeniz Üniversitesi olarak çalışmalarımıza başladık. Bu virüsün antijenlerini yeşil bitki yaprakları hücrelerinden üreteceğiz. Üretilen proteinler yapraktan saflaştırılarak gerekli analizler dahilinde testler yapacağız. Şu anda Covid 19'un birkaç tipi bulunmaktadır. Örneğin İtalya'da görülen koronavirüs agresif haldedir. Bizim geliştirdiğimiz aşılar yeni nesil aşılardır. Geliştirdiğimiz aşının neredeyse tüm mutasyonlara karşı etkili olmasını bekliyoruz" diye konuştu.

AŞI ÇALIŞMALARI HIZLANDI

Geliştirilen yeni nesil aşılar üzerinde önce Ar-Ge çalışmaları yapıldığını, ardından klinik testlerden geçtiğini anlatan Prof. Dr. Tarlan Mammedov, "Aşının test sonuçlarına göre üretimi, ticarileşmesi gelişir. Biz koronavirüsün çok kritik olduğunu göz önüne alarak işlerimizi hızlandırdık" dedi.