Salgın nedeniyle Ukrayna'da taşıyıcı anneden doğan çocuğuna kavuşamayan Arjantinli Flavia: Oğlum...

Flavia Lavorino taşıyıcı anne yoluyla çocuk sahibi olmaya karar verdiğinde, haritada Ukrayna'nın yerini bulup mesafeyi hesaplamıştı.

Buenos Aires ile Ukrayna'nın başkenti Kiev arasında 12 bin 800 kilometre vardı.

Flavia "Bu bizim son çaremizdi. Bir iş arkadaşımızdan taşıyıcı annelik yoluyla çocuk sahibi olunabileceğini duyduğumuzda aslında umudumuzu yitirmiştik. Hemen bu umuda sarıldık" diyor.

15 yıllık partneri Jose Perez ile her türlü doğurganlık tedavisini denemişler. Flavia bir keresinde çok karmaşık ve acı verici bir tedaviyle hamile kalmayı başardıysa da düşük yaparak bebeği kaybetmiş.

Jose "O yüzden Ukrayna'daki taşıyıcı annenin durumunun iyi olduğu haberleri gelince sevinçten uçtuk" diyor.

Tabi o sırada, bebeğin, doğduğunda koronavirüs salgını yüzünden Atlas okyanusunun diğer yakasında bir yerlerde mahsur kalacağını ne bilsinler!

Oğulları Manuel artık 7 haftalık oldu ve ona hala kavuşabilmiş değiller.

Jose "Bu korkunç bir kabus. Düşünün o kadar bekledikten sonra, seyahate ne zaman izin verileceği hakkında hiç bir şey bilmeden, daha da beklemeniz gerekiyor" diyor.

Ukrayna bir çok diğer ülke gibi Covid-19 salgınını kontrol altına alabilmek için sınırlarını kapattı.

Böyle olunca dünyada ticari olarak taşıyıcı anneliğin en çok yapıldığı ülkelerden Ukrayna'daki taşıyıcı annelerin bu dönemde dünyaya getirdiği onlarca bebek ailelerine teslim edilemedi.

Sadece Ukrayna da değil, sert önlemler ilan eden Arjantin de Eylül ayına dek ticari uçuşları yasakladığını duyurdu. Böyle olunca çiftin bebeklerini almaya ne zaman gidebileceği tam bir belirsizliğe bürünmüş oldu.

Baba Jose "Bebekle hayatının bu döneminde fiziksel temas çok önemli. Onun bize, bizim de onunla olmaya ihtiyacımız var" diyor.

'Doğurganlık turizmi' ve 2018'de başlayan süreç

Flavia ve Jose taşıyıcı anne süreci için ilk adımları 2018 yılının Aralık ayında attı ve bundan 4 ay sonra da Jose'nin spermiyle döllenen Flavia'nın yumurtasının hazırlanması için Kiev'e gittiler.

Laboratuvarda hazırlanan embriyonlar daha sonra onu gebelik süresince bedeninde taşıyacak kadına yani taşıyıcı anneye nakledildi.

Jose "Taşıyıcı anneyle hiç tanışmadık. Bütün süreci klinik yönetti ve gerçekten detayları bilmiyoruz. Tabi ki bunun için taşıyıcı anneye ödeme yapıldığını biliyoruz" diyor.

Ticari amaçla taşıyıcı annelik yapmak Ukrayna'da yasal olmakla kalmayıp büyük bir sektöre dönüşmüş.

Çocuk sahibi olmak isteyen çiftler bu süreç için ortalama olarak 30 bin ila 50 bin dolar arasında değişen ücretler ödüyorlar. Büyük miktarlar gibi görünse de Ukrayna'daki fiyatlar, ABD gibi taşıyıcı anneliğin yasal olduğu başka ülkelerden çok daha ucuz.

Arjantinli çift durumları elvermediği için, ailelerinden borç alarak bu işe girişmişler.

Ne kadar masraf yaptıklarını söylemek istemiyorlar ama yukarda bahsedilen ücretlere yakın bir miktar harcadıklarını ve bunun yarısının muhtemelen taşıyıcı anneye ödendiğini söylüyorlar.

Flavia 2019'un Temmuz ayında embriyonlardan birinin başarıyla tutunduğu haberini aldıklarını anlatıyor. Bebeği, doğumdan sonra almak için geçtiğimiz Nisan ayının 10'unda gitmeyi planlıyorlardı.

Aradan geçen süre içinde klinik onları her ay bilgilendiriyor ve çekilen taramaları yolluyor.

2 Nisan'da Madrid aktarmalı uçak biletlerini ayırtıyorlar.

Ama İspanya'nın koronavirüs salgınından çok kötü etkilendiği anlaşıldıkça seyahati planladıkları şekilde yapamayabileceklerini fark etmeye başladılar.

Flavia "Ama önce hiç seyahat edemeyeceğimiz aklımıza gelmedi. Sanırım insana sahte bir iyimserlik geliyor. Daha ziyade, 'Hımm o zaman Ukrayna'ya gidişimiz biraz daha zahmetli ve uzun olacak' diye düşünüyorduk. Biz planladıkça havaalanları birer birer kapanmaya başladı" diyor.

Avrupa ülkeleri ile birlikte Arjantin de Mart ayı ortasında sınırlarını kapatınca çift umutsuzluğa kapılmaya başlıyor.

"Dehşete kapılmıştım. Koşulların olağanüstü olduğunu biliyorduk ama buraya kadar varacağını hesaplayamamıştık" diye sürdürüyor.

Flavia ve Jose'nin sağlık sektöründe çalışıyor oluşu işi daha da karmaşıklaştırıyor. Jose Buenos Aires'in hemen dışında bir hastanede Acil Servis doktoru, Flavia ise sosyal danışman.

Temel önemde işlerde çalıştıklarından izin almaları da çok zor olmuş ve Jose bizzat bir çok Covid-19 hastasının tedavisini yapmış.

Ukrayna'daki klinik ile düzenli teması sürdürüyorlar ve ama aldıkları mesaj "Sabredin" oluyor.

Doğurganlık tedavisi kliniği oğulları Manuel'i anne babası gelebilene kadar misafir etmek üzere yer ayarlıyor.

"Bebeklerin güvende olduğunu, iyi bakıldığını, iyi beslendiğini anlatarak bizi sakinleştirdiler, insani olarak ne mümkünse yaptılar doğrusu" diyor Jose.

Erken doğum

Çiftin bebekleri Manuel 30 Mart'ta, hesaplandığından erken doğdu.

Endişeli anne babaya ertesi sabah işe giderken müjde verildi.

Flavia "Bize çocuğumuzun doğduğunu söylediler ve 12 bin 500 kilometre uzaktaydık. Arabayı kenara çektik, neredeyse kaza yapacaktık" diye anlatıyor.

Aynı gün 52 cm boyunca, 4 kiloya yakın sağlıklı bir oğlan bebek olan Manuel'in ilk fotoğrafını alıyorlar.

Taşıyıcı anne klinikten izin alarak onlara Whatsapp'tan bebeğin resmini yollamış, bir de hamileliğinin mutlu geçtiğini, onların bu kadar çok hayalini kurdukları bir şeyi gerçekleştirebildiği için gururlu olduğunu anlatan bir mesaj yazmış.

"Onunla tanışma şansımız olmamıştı ama ona ailemizi tamamladığını ve hayatlarımızı ebediyyen değiştirdiğini söyledik" diyor Flavia.

Çift, bebeği taşıyıcı anneyle bırakmayı hiç düşünmemiş. Başka ülkelerde taşıyıcı anne tarafından doğurulan bebeklerin bazıları koronavirüs salgını nedeniyle taşıyıcılar ya da sosyal danışmanların yanında kalmaya başladı.

Jose "Taşıyıcı anne ya da eğitimli bakıcı veya hemşire farketmez. Yaptıkları şey, bebeğin temel ihtiyaçlarını karşılamak, normal gelişimini sürdürdüğünü izlemek. Ama hiç kimse onlara doğduktan sonraki kritik ilk haftalarında anne babalarının vereceği sevgiyi veremez. Bu iç parçalayıcı bir durum" diyor.

Bebek oteli

Ukrayna'daki klinik taşıyıcı anneler tarafından dünyaya getirilen bebeklerin, anne babalarını beklerken kalabilmeleri için Kiev dışında küçük bir otelle anlaşmış.

Sadece Manuel değil, 50 civarında yeni doğmuş bebek burada anne ve babalarını bekliyor.

Tabi sınırlamalar devam ettikçe bebeklerin sayısı da her gün artıyor ve henüz sınırların ne zaman açılacağına dair bir ipucu da görünmüyor.

Ukrayna'nın en popüler taşıyıcı annelik acentalarından biri olan BioTexCom'un sözcüsü Denis Herma "Çinli, İtalyan, İspanyol, İngiliz bebeklerimiz var" diyor.

Venedik adlı otel normal zamanlarda Ukrayna'ya bebeklerini almaya gelen ailelerin kaldığı bir yer. Şimdi burada bakımı yapılan onlarca bebekle, onlara bakan bir hemşire ekibi var ve şirket çok sıkı karantina kuralları uyguladıklarını söylüyorlar.

BioTexCom şirketinin bir kaç gün önce yayınladığı ve dünyanın dört bir yanında medyanın aktardığı video, mahsur kalan bebekler krizinin boyutlarını dünyaya duyurdu ve Ukrayna'daki, çok az denetlenen bu 'bebek doğum ticareti'nin bir kez daha sorgulanmasını da beraberinde getirdi.

İsimleri tulumlarına yazılı

Bebek otelinde sıra sıra dizilmiş beşiklerin her birinde isimleri parlak renklerle tulumlarına yazılı bebekler yatıyor.

Hemşire Olha Kuts BBC'ye "Onlara çok acıyoruz. Kimse anne-babalarının yerini tutamaz" diyor.

Jose ve Flavia her gün İspanyolca da konuşabilen hemşirelerden bilgi alıyor.

Flavia "Bir aylık olduğunda uzun bir video görüşmesi yaptık. Çok iyi insanlar" diyor.

"Manuel'i bir süre kucaklarında tuttular ve bayağı ağırdı. Onu öyle canlı bağlantıyla görmek ve ona konuşabilmek çok güzeldi. Fakat her gün yeni bebekler geliyor ve her biriyle anne babaları gibi zaman harcayamayacaklarını da biliyoruz" diye ekliyor.

Diplomatik pazarlıklar

Ukrayna'nın sınırları Mart'tan bu yana kapalı. Hükümet çocuklarını almaya gelen ebeveynlerin bile ülkeye girişine izin vermiyor.

Fakat bazı aileler özel izinle gelmeyi başarmış ve bazı ülkeler Ukrayna'daki büyükelçilikleri ve konsoloslukları üzerinden Ukrayna yetkilileriyle pazarlıklar sürdürüyor.

Şu ana kadar 15 bebeğin anne babasına izin çıkmış. Bunlar arasında İsveç'ten bir çift de var. Çift isminin bilinmesini istemeyen birinin sağladığı özel bir uçakla Ukrayna'ya gelmiş.

Arjantin'de ise Flavia ve Jose gibi bebeklerini almayı bekleyen 16 çift var. Bunlardan üçünün bebekleri doğmuş diğerlerinin Mayıs ile Eylül arasında doğması bekleniyor.

Arjantinli aileler hükümeti harekete geçmeye zorlamak amacıyla ortak bir başvuru da yapmış.

Sonunda diplomatik temaslarda ilerleme sağlanmış ve Ukrayna giriş izni vermiş. Şimdi çiftler Arjantin hükümetinden insani amaçlı bir uçuş için izin vermesini istiyor ve bu konuda ay sonuna kadar bir sonuç alacaklarından umutlu görünüyorlar.

Fakat tabi herşey yolunda gider ve Ukrayna'ya ulaşırlarsa orada 14 gün karantinada kalmaları gerekecek.

Daha sonra bebeğin yasal belgelerini hazırlatmaları ve dönüş yolculuğunu ayarlamaları hep zaman alacak.

Flavia "Dönüş seyahati bizi hiç kaygılandırmıyor. 7 haftalık bir oğlumuz var ve ondan uzağız. Onunla kavuşmamız lazım. Gerisini sonra halledeceğiz" diyor.

Analiz: Koronavirüs önlemleri ve doğurganlık turizmi tartışması

Zhanna Bezpiatchuk - BBC, Ukrayna muhabiri

2015 yılından bu yana Asya'daki taşıyıcı annelik merkezleri, sömürü gerekçesiyle birer birer kapanırken Ukrayna ticari taşıyıcı annelik konusunda küresel bir odak haline geldi.

Başka yerlere kıyasla daha düşük fiyatlarla, daha az bürokrasi birleşince büyüyen talep Ukrayna'ya akmaya başladı. Doğurganlık kliniklerinin karları büyüdü.

Ukrayna'da çoğu küçük kasabalar ya da kırsal bölgelerinden gelen bir çok kadın bunu mali bir fırsat olarak görüyor.

Tamamı 50 bin dolara yakın bir fiyata mal olan taşıyıcı annelik ücretinin yarıdan azı taşıyıcıya veriliyor. Fakat bu Ukrayna ölçülerine göre hala çok iyi bir miktar.

Bir kadının taşıyıcı anne olabilmesi için daha önce kendisine ait bir çocuk doğurmuş olması şart koşuluyor. Taşıyacağı çocukla hiç bir genetik bağı olmuyor ve doğumdan sonra bakımını da üstlenmiyor. Bunlar duygusal bağların oluşmasına engel olmak için konulmuş kurallar.

Karantina koşulları Ukrayna'nın sağlık yetkililerinin uzun zamandır göz ardı ettiği bazı gerçeklere dikkat çekmiş oldu.

Hiç kimse her yıl taşıyıcı annelerin tam olarak kaç çocuk doğurduğunu bilmiyor. Salgın önlemleri ikinci ayını tamamlarken şu ana kadar 100 bebeğin doğmuş olduğu ve anne babalarına kavuşamadığı biliniyor.

Çocuk sahibi olamayan bir çok çift için taşıyıcı annelik belki tek şans ama Kiev'deki bebek otelinde sıra sıra yatan yalnız bebeklerin üzücü görüntüleri, "bebek fabrikaları" ya da " doğurganlık turizmi" adıyla da anılan bu yöntemle ilgili etik tartışmaları iyice hararetlendirmişe benziyor.