2021 Yılı Bütçesi TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu'nda

Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, yeni tip koronavirüs (Kovid-19) pandemisine ilişkin, "Du¨nyadaki bu artıs¸a paralel olarak, u¨lkemizde o¨nce I·stanbul, I·zmir, Bursa gibi batıdaki bu¨yu¨k illerimizde bas¸layan artıs¸ trendi neredeyse bu¨tu¨n u¨lkeye yayılmıs¸ durumdadır. Her ne kadar gu¨c¸lu¨ altyapımız ve fedakar c¸alıs¸an sagˆlık personelimiz sayesinde bu artıs¸ı go¨gˆu¨sleyebilmis¸ durumda isek de gidis¸atı durdurmak ic¸in radikal tedbirlere bas¸vurmamız kac¸ınılmaz olmus¸tur." dedi.

Koca, Sağlık Bakanlığı ile bağlı kuruluşlarının 2021 yılı bütçesinin görüşüldüğü TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu'nda yaptığı sunumda, kadavradan organ naklinin istenilen du¨zeyde olmadığını, ancak o¨nemli bir as¸ama kaydedildiğini vurguladı.

Yu¨ru¨tu¨len kampanyalarla go¨nu¨llü bagˆıs¸c¸ı sayısının 600 bini bulduğunu ifade eden Koca, organ ve doku bagˆıs¸ı oranını artırmak, organ ve doku bekleyen hastaların bekleme su¨relerini kısaltmak ic¸in toplumsal ve sosyal duyarlılıgˆı artırmak, kadavradan yapılan organ ve doku bagˆıs¸ı oranlarını yu¨kseltmek amacıyla farkındalık c¸alıs¸malarının devam ettiğini söyledi.

İlik naklinde yabancı u¨lkelere bagˆımlılıktan kurtulmak ic¸in TU¨RKO¨K adıyla Ulusal Kemik I·ligˆi Bankası'nın kurulduğunu anımsatan Koca, "Nisan 2015 tarihinden sonra yaptıgˆımız c¸alıs¸malar sonucunda 695 bin 967 go¨nu¨llü bagˆıs¸c¸ı adayı kaydı yaptık. TU¨RKO¨K'u¨n hizmet vermeye bas¸ladıgˆı Nisan 2015'ten bu gu¨ne kadar 2 bin 314 hastamıza nakil yaptık. Bo¨ylece u¨lkemizde nakil olan hastaların ko¨k hu¨crelerini kendi imkanlarımızla kars¸ılama oranımız yüzde 88'e ulas¸mıs¸tır." bilgisini verdi.

Koca, son 10 yılda Türkiye'nin sagˆlık turizminde du¨nyanın en o¨nde gelen u¨lkelerinden biri olduğunu dile getirerek, sözlerine şöyle devam etti:

"2019 yılında faaliyete gec¸en USHAS¸ ile birlikte sagˆlık u¨ru¨n ve hizmet ihracatc¸ılarımızla yeni hedefimize kararlılıkla ilerliyoruz.

Sagˆlık turizmi konusunda yetkilendirilen sagˆlık tesisi sayısı 957'ye, aracı kurulus¸ sayısı 126'ya ulas¸mıs¸ olup sagˆlık turizmi alanında tesislerimizi ve aracı kurulus¸ları yetkilendirmeye devam ediyoruz. 6 dilde 7/24 hizmet veren Uluslararası Hasta Destek Birimi Tercu¨manlık ve C¸agˆrı Merkezimiz (UHDB) ile yabancı hastalarımıza hizmet veriyor, onlara destek oluyoruz. Kıtalar arasında kurdugˆumuz go¨nu¨l bagˆında sagˆlıgˆın bu¨yu¨k rolu¨ var. Ko¨klu¨ devlet ve insan olmanın geregˆi olarak ihtiyac¸ duyan herkese yardım, bilgi ve tecru¨be destegˆi sagˆlamaya devam ediyoruz."

"ABD'den sonra du¨nyada en fazla dijital hastaneye sahip u¨lke olduk"

"Du¨nyanın zor bir sınavdan gec¸tigˆi bu gu¨nlerde, mazlumlara kucak ac¸ma konusunda hic¸ tereddu¨t etmedik." ifadelerini kullanan Koca, gerekli pandemi tedbirlerini alarak 26 u¨lkeden 445 yabancı hastanın Türkiye'de u¨cretsiz tedavisinin sagˆlandığını söyledi.

Sudan, Somali, Nijer ve Banglades¸'te hastanelerde toplamda 494 yatakla hizmet sunmaya devam edildiğini belirten Koca, Filistin ve Kırgızistan'da hastanelerin hizmete hazır hale getirildiğini ve 2021 yılında ac¸ılacağını bildirdi.

Koca, "Suriye'de Cerablus, Afrin, Elbab, C¸obanbey ve Mare'den sonra, Azez, Telabyad ve Rasulayn'da da yeni hastanelerimizi hizmete ac¸tık. S¸u an toplam 8 hastane, 1 agˆız dis¸ sagˆlıgˆı merkezi, 61 sagˆlık ocagˆı, 5 dispanser ve 3 mobil sagˆlık u¨nitesiyle bo¨lge halkının yaralarını sarmaya devam ediyoruz." diye konuştu.

Salgın su¨recinin dijitalles¸menin, zaman ve mekandan bagˆımsız verilen hizmetler ile iletis¸im ve bilis¸im teknolojilerinin o¨nemini bir kez daha go¨sterdiğini vurgulayan Koca, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Bu alanda sahip oldugˆumuz altyapı ve tecru¨be ile ihtiyac¸lara c¸ok daha hızlı cevap verebilir hale geldik. Vatandas¸larımız, MHRS u¨zerinden aile hekimlerine veya istedikleri hastane ve polikliniklere randevu olus¸turabilmektedir. MHRS u¨zerinden 2020 yılının ilk 9 aylık do¨neminde 86 milyona yakın randevu olus¸turulmus¸tur.

e-Nabız sistemi u¨lkemizin tu¨m sagˆlık kurulus¸larını bilgi sistemleri aracılıgˆıyla birbirine entegre eden bir kis¸isel sagˆlık kaydı sistemidir. Pandemi do¨neminde kurdugˆumuz dijital sistemlerin altyapısını olus¸turmus¸tur. Halihazırda 27 milyondan fazla vatandas¸ımız e-Nabız kullanıcısıdır, kendi sagˆlık kayıtlarına ulas¸abilmektedir.

Sagˆlık bilgi sistemlerinde gelis¸tirdigˆimiz projelerle tu¨m su¨rec¸leri birbiriyle entegre ediyor, sagˆlık hizmetlerinden faydalanmayı kolaylas¸tırıyor, hizmetlerin kalitesini arttırıyoruz."

Bakan Koca, gu¨venli veri akıs¸ında ve hasta gu¨venligˆinde en gu¨c¸lü aracın dijitalles¸me olduğuna dikkati çekerek "Bu amac¸la hastanelerimizde dijitalles¸me seviyesini arttırma yo¨nu¨nde yogˆun c¸alıs¸malar yaptık. Dijitalles¸me konusunda HIMSS kriterlerine go¨re 'seviye 6' hastane sayımız 177'ye, en u¨st seviye olan 'seviye 7' hastane sayımız ise 3'e ulas¸mıs¸tır. ABD'den sonra du¨nyada en fazla dijital hastaneye sahip u¨lke olduk." dedi.

"81 proje bas¸vurusu alınmıs¸, 42 proje desteklenmis¸tir"

Yerli sagˆlık teknolojilerinin gelis¸tirilmesinin bu¨tu¨n du¨nyada gu¨venligˆi de ilgilendiren o¨ncelikli stratejik alanı olduğunu aktaran Koca, 2014 yılında kurulan Tu¨rkiye Sagˆlık Enstitu¨leri Bas¸kanlıgˆının (TU¨SEB) kısa su¨rede kurumsallas¸ma yo¨nu¨nde o¨nemli adımlar attığını ve bu¨tu¨n bu alanlarda yerli teknolojilerin gelis¸tirilmesi ic¸in c¸alıs¸malara bas¸ladığını belirtti.

Koca, sagˆlık bilimi ve teknolojileri alanında yerliles¸me-milliles¸me kapsamında 7 farklı alanda proje c¸agˆrılarına c¸ıkıldığını anlatarak, şunları söyledi:

"Bu c¸agˆrılar ile stratejik o¨nemi haiz as¸ı ile ilac¸, tıbbi cihaz ve tanı kitleri gelis¸tirilerek u¨retimi hedeflenmektedir. C¸agˆrılar kapsamında 81 proje bas¸vurusu alınmıs¸, 42 proje desteklenmis¸tir. U¨lkemizin ilk ulusal biyobankası ve omik merkezi, Aziz Sancar Aras¸tırma Merkezi bu¨nyesinde kurulmaktadır.

Biyobanka'da biyolojik o¨rnekler ile bunlardan elde edilen moleku¨ller ve tıbbi veriler, korunacak ve saklanacaktır. Omik Merkezi'nde, Iinsanın tu¨m genom, transkriptom, metagenom dizileme ile protein ve metabolit analizleri yapılacaktır. TU¨SEB bu¨nyesinde Klinik Aras¸tırmalar Merkezi kurulmus¸tur.

Klinik o¨ncesi as¸amayı bas¸arıyla tamamlayan as¸ı adaylarından iki Kovid-19 as¸ı adayının klinik c¸alıs¸maları desteklenmektedir. Ayrıca, klinik o¨ncesi as¸amayı tamamlayarak izin su¨rec¸leri devam eden as¸ı ve ilac¸ adayları desteklenmeye devam edecektir."

"Ülkemizde ruhsatlı, satıs¸ı bulunan ilaç¸ tu¨ketim miktarı 2,4 milyar kutuya ulas¸tı"

Bakan Koca, Tu¨rkiye I·lac¸ ve Tıbbi Cihaz Kurumunun, toplumun kaliteli, etkili ve gu¨venli u¨ru¨nlere ulas¸masını sagˆlayarak toplum sagˆlıgˆı ac¸ısından son derece o¨nemli bir go¨revi yerine getirdiğinin altını çizdi.

Kurumun, Uluslararası Uyumlas¸tırma Konseyi ve Uluslararası I·lac¸ Denetim Birligˆi u¨yelikleri yoluyla uluslararası tanınırlıgˆa sahip olduğunu dile getiren Koca, konuşmasında şu ifadelere yer verdi:

"2019 yılında u¨lkemizde ruhsatlı, satıs¸ı bulunan ilaç¸ tu¨ketim miktarı 2,4 milyar kutuya ulas¸tı. Gec¸tigˆimiz yılda tu¨ketilen her 100 kutunun 88'i u¨lkemizde u¨retilmis¸tir. 2020 yılı ilk 8 ay verilerine go¨re kutu bazından imal ilaç¸ oranımız senenin ilk yarısında yüzde 88'e ulas¸mıs¸tır. Sene sonunda bu rakamın daha da artacagˆı o¨ngo¨ru¨lmektedir. Kutu bazında gittikc¸e artan bir yerli imal ilacımız olsa da katma degˆeri daha yu¨ksek u¨ru¨nlerin yerel u¨retilmesine ihtiyac¸ vardır.

Akılcı ilaç¸ kullanımı konusunda son yıllarda yu¨ru¨ttu¨gˆu¨mu¨z etkili saha c¸alıs¸maları ile antibiyotik bulunan rec¸ete yu¨zdesini yüzde 35'ten yüzde 24'e indirdik. 2010 yılından bu yana bas¸arı ile faaliyet go¨steren Gu¨vensiz I·lac¸la Mu¨cadele Kapsamında du¨nyada alanında bir ilk olan I·lac¸ Takip Sistemimizi daha etkin hale getirmek ic¸in I·TS bazlı mobil uygulamaları vatandas¸ımızın hizmetine sunduk."

"I·lacım Nerede" uygulaması ile tedariki kritik ilac¸ların hangi eczanelerde bulunabilecegˆi bilgisini vatandas¸lara go¨sterdiklerini bildiren Koca, "Ayrıca, yine du¨nyada alanında tek olan U¨ru¨n Takip Sistemi (ÜTS) ile de tıbbi cihazlar ve kozmetik u¨ru¨nler ac¸ısından izlenebilirligˆi en kapsamlı s¸ekilde takip edecek altyapımızı kurmus¸ bulunmaktayız. U¨TS'de yaklas¸ık 4,5 milyon u¨ru¨nu¨n kaydı bulunmaktadır. 2019 yılında u¨lkemizin tıbbi cihaz ithalatı yaklas¸ık 1,9 milyar dolar olup ihracatımız ise 640 milyon doların u¨zerine c¸ıkmıs¸tır. Son 5 yılda ithalatımız yüzde 15 azalırken ihracatımız yüzde 36 artmıs¸tır." diye konuştu.

"Sagˆlık c¸alıs¸anlarının sayısı 1 milyon 100 bini as¸mıs¸ durumdadır"

Sınırlı insan kaynagˆıyla, gelis¸mis¸ u¨lkelerdeki standartlarda sagˆlık hizmeti veren bir u¨lke olarak kaynakların iyi bir s¸ekilde yo¨netilmesinin bu¨yu¨k o¨nem arz ettiğini vurgulayan Koca, "Sagˆlık c¸alıs¸anlarının sayısı, 720 bini Bakanlıgˆımız bu¨nyesinde olmak u¨zere 1 milyon 100 bini as¸mıs¸ durumdadır." bilgisini paylaştı.

Bakan Fahrettin Koca, şu değerlendirmede bulundu:

"2002 yılında uzman hekim bas¸ına du¨s¸en nu¨fus ac¸ısından en yu¨ksek ve en du¨s¸u¨k il arasında 13 kat fark var iken bugu¨n bu fark 2 kata inmis¸tir. Bu c¸alıs¸malarla vatandas¸larımızın sagˆlık talebi ic¸in seyahat etme zorunlulugˆunu ortadan kaldırmak istiyoruz. Sagˆlık kurulus¸larımızda vuku bulan s¸iddet eylemleri ic¸imizi acıtıyor.

15 Nisan 2020 tarihinde TBMM'de tu¨m partilerin mutabakatıyla kabul edilen kanuni du¨zenlemeyle, sagˆlıkta s¸iddetle mu¨cadelenin etkinligˆi artırılmıs¸tır. Bu vesileyle emegˆi gec¸en tu¨m vekillerimize tes¸ekku¨rlerimi sunuyorum. Ancak go¨ru¨yoruz ki bu du¨zenleme istedigˆimiz bir seviyede olay sayısını azaltmamıs¸tır. S¸iddetle mu¨cadelemize c¸ok yo¨nlü olarak devam etme kararlılıgˆındayız."

Nu¨fusu yıllara go¨re artıs¸ go¨steren Türkiye'de, vatandas¸lara yerinde nitelikli sagˆlık hizmetinin verilmesi amacıyla yeni sagˆlık tesislerinin eklenmesi, mevcut olanların yenilenmesinin kac¸ınılmaz bir gereklilik olduğuna işaret eden Koca, şu açıklamalarda bulundu:

"Bo¨lge ve kentlere go¨re degˆis¸en ihtiyac¸ları dogˆru tespit ederek planladıgˆımız sagˆlık yatırımlarını hızla hayata gec¸irdik. Hızlı, gu¨venilir, kaliteli, konforlu hizmet verebilmesi ic¸in nitelikli hasta odalarından, son teknolojiye sahip tıbbi cihazlarına, gelis¸miş ameliyathanelerinden, modern laboratuvarlarına kadar uluslararası standartları go¨zeterek hastaneler ve sagˆlık tesislerini u¨lkemize kazandırdık.

Son 18 yılda 3 bin 605 sagˆlık tesisini tamamladık. Bunların 2 bin 439'u birinci basamakta hizmet veren aile sagˆlıgˆı merkezi, toplum sagˆlıgˆı merkezi gibi sagˆlık tesisleri, bin 166'sı ikinci ve u¨c¸u¨ncü basamakta hizmet veren sagˆlık tesisleridir. Bu tesislerin 678'i hastane, 386'sı ek bina ve 102'si agˆız ve dis¸ sagˆlıgˆı merkezidir. O¨nu¨mu¨zdeki yıl 54'u¨ hastane olmak u¨zere 273 sagˆlık tesisini tamamlayarak, 13 bin 995 nitelikli yatak kapasitesini daha u¨lkemize kazandırmayı hedefliyoruz."

Gec¸en hafta sonu Kuzey Kıbrıs Tu¨rk Cumhuriyeti'nde 100 yataklı Acil Durum Hastanesi ile proje as¸amasında olan 500 yataklı Lefkos¸e Egˆitim Hastanesini açılışlarını da anımsatan Koca, "Halen ins¸aat, ihale, proje as¸amasında olan 943 birinci basamak ile 347 hastane ve ADSM binasını 2023'e kadar tamamlamayı planlıyoruz. Bu yatırımlar tamamlandıgˆında toplam 64 bin 25 yatak hizmete sunulmus¸ olacaktır." dedi.

Bakan Koca, son 3 yılda sagˆlık alanında hizmette kalite c¸ıtasını yu¨kselten 17 bin 509 yataklı 13 s¸ehir hastanesini vatandas¸larla bulus¸turduklarını belirterek, "5 adet Kamu O¨zel I·s¸birligˆi Modeli s¸ehir hastanesi ic¸in ins¸aatlarımız devam ediyor. Genel bu¨tc¸e kaynaklarımızla yaptıgˆımız s¸ehir hastanelerimizi de bir yandan hizmete almaya devam ediyoruz. Bu kapsamda, bin 850 yatak kapasiteli 2 s¸ehir hastanemizin ihale su¨rec¸leri tamamlanmıs¸ olup ins¸aat c¸alıs¸maları bas¸layacaktır. 6 bin 500 yatak kapasiteli 6 s¸ehir hastanemizin ise ihale hazırlıkları devam etmektedir. 3 bin 900 yatak kapasiteli 3 s¸ehir hastanemizin proje c¸alıs¸maları da satın alma hazırlık as¸amasındadır." diye konuştu.

"Tu¨rkiye sagˆlık sistemi birc¸ok u¨lkenin aksine pandemiyi su¨rpriz olarak kars¸ılamamıs¸tır"

2019 yılının Aralık ayından itibaren du¨nyayı etkisi altına alan pandemiyle mu¨cadele edildiğini vurgulayan Koca, "Tu¨rkiye sagˆlık sistemi birc¸ok u¨lkenin aksine pandemiyi su¨rpriz olarak kars¸ılamamıs¸tır. Daha o¨nceki c¸alıs¸maların neticesi olarak 2019 yılı ic¸inde de 'Pandemik I·nfluenza Ulusal Hazırlık Planı'nı hazırlanarak yayımlanmıs¸tır." ifadelerini kullandı.

"Tu¨rkiye, daha Kovid-19 vakaları u¨lkede bas¸ go¨stermeden c¸ok o¨nce proaktif bir s¸ekilde davranarak bas¸ta sagˆlık sekto¨ru¨ olmak u¨zere bu¨tu¨ncu¨l bir s¸ekilde gerekli risk ve kriz yo¨netimi o¨nlemlerini Ocak 2020'nin bas¸ından itibaren almaya bas¸lamıs¸tır." diyen Fahrettin Koca, şöyle devam etti:

"Ocak ayı ic¸inde Operasyon Merkezi kurulmus¸, u¨lkemizin o¨nde gelen u¨niversitelerinden bilim adamlarının katılımıyla Koronaviru¨s Bilimsel Danıs¸ma Kurulu olus¸turulmus¸tur. Sınırlarımızda gu¨venlik tedbirlerinin alınması, kara sınırlarımıza kurulan sahra hastaneleri, erken do¨nemde ulas¸ımın kısıtlanması yo¨nu¨nde aldıgˆımız tedbirlerle hastalıgˆın u¨lkemize giris¸i geciktirilmis¸tir.

U¨lkemizde hastalık go¨ru¨lmesi u¨zerine yogˆun bir mu¨cadele do¨nemine girdik. Hastanelerde elektif vakaların ertelenmesi, pandemi hastanelerinin ilanı, pozitif vakaların izolasyonu, temaslı takibi, karantina ve sınırlandırma o¨nlemleri, yas¸lı ve genc¸ nu¨fusun sokagˆa c¸ıkıs¸ının sınırlandırılması, seyahat yasakları ve kısıtlamaları, okulların ve u¨niversitelerin uzaktan egˆitime gec¸mesi, halka ac¸ık mekanların ve etkinliklerin iptali bas¸ta olmak u¨zere hayatın hemen her yo¨nu¨ne yo¨nelik c¸ok c¸es¸itli tedbirler hayata gec¸irildi."

Mart, Nisan ve Mayısı kapsayan u¨ç aylık do¨nemin tanı laboratuvarlarının yaygınlas¸tırılması, erken tanı ve tedavi, temaslı takibi, ilaç ve koruyucu madde lojistigˆinin yo¨netimini o¨ne alan stratejinin izlendigˆi aktif hastalık mu¨cadelesi do¨nemi olduğunu anlatan Koca, tu¨m hastalar ve s¸u¨pheli vakaların Halk Sagˆlıgˆı Yo¨netim Sistemiyle (HSYS) merkezi olarak kontrol edildiğini dile getirdi. Koca, "Bu suretle karar alma ve politika degˆis¸iklerinde dayanak olus¸turan veriye eris¸im kolaylas¸mıs¸tır. Hayat Eve Sıgˆar Mobil Uygulaması gelis¸tirilerek riskli bo¨lge ve riskli kis¸ilerin takibi yapılmaya bas¸lanmıs¸tır. Avrupa'nın odak hale geldigˆi bu do¨nemde bas¸arılı bir sınav verilerek hastalık kontrol altında tutulmus¸tur." dedi.

Bakan Koca, maske ve tulum gibi koruyucu malzemelerin u¨retim kapasitesinin artırılması, yerli tanı kitinin, solunum cihazının u¨retilmesi, tedavide kullanılan hidroksiklorokin ve favipiravir ic¸eren ilac¸ların yerli u¨retime gec¸mesi, yerli as¸ı c¸alıs¸malarının desteklenerek insanda uygulama (Faz1) du¨zeyine kadar ulas¸masının, bu do¨nemde atılan somut adımlar olduğunun altını çizdi.

Koca, ayrıca insani yardım kapsamında 159 u¨lkeye, koruyucu malzeme yardımı ve ihracı yapıldığını aktararak "Tespit edilen vakaların temaslılarının da bulunarak izolasyona alınmasını sagˆlamak u¨zere yaygın bir temaslı taraması (filyasyon) yapılmıs¸tır. Bu konuda valilerimizin ve belediyelerimizin destegˆiyle olus¸turulan motorize ekipler salgın kontrolu¨nde o¨nemli rol u¨stlenmis¸tir. Aile hekimleri ve c¸agˆrı merkezlerimiz vasıtasıyla izolasyondaki kis¸ilerin du¨zenli takibi sagˆlanmıs¸tır." diye konuştu.

Tu¨rkiye'de, yaygın filyasyon yapılması, vakaların hızlı tespiti, standart tedavi protokollerinin uygulanması, erkenden tedaviye bas¸lanması, evde izole edilen hastalara ilac¸ teslimi ve tu¨m bu hizmetlerin u¨cretsiz gerc¸ekles¸tirilmesi yo¨nu¨nden fark yarattığını belirten Koca, Türkiye'nin bu do¨nemdeki bas¸arılı uygulamalarıyla dikkat c¸eken u¨lke olduğunu vurguladı.

Koca, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Yakın destegˆini go¨rdu¨gˆu¨mu¨z Du¨nya Sagˆlık O¨rgu¨tü Avrupa Bo¨lge Bas¸kanı Hans Kluge, Tu¨rkiye'nin pandemi mu¨cadelesindeki bas¸arısından o¨vgu¨yle so¨z ederek, o¨zellikle koruyucu malzemeler konusunda I·talya ve I·spanya dahil olmak u¨zere birc¸ok u¨lkeye yardım ettigˆini belirtmis¸ ve u¨lkemize tes¸ekku¨r etmis¸tir.

Du¨nya Sagˆlık O¨rgu¨tu¨'nu¨n Tu¨rkiye hakkında yayınladıgˆı raporda, pandemiye kars¸ı elde ettigˆimiz bas¸arı kapsamlı s¸ekilde ele alınmıs¸, temaslı taramasıyla vaka tespiti, izolasyonla riski kontrol altına almaya dayalı stratejisi ve buna ek olarak, erken tanı ve tedaviye dayalı klinik uygulaması o¨rnek go¨sterilmis¸tir. Ayrıca s¸ahsımın teklifi u¨zerine Du¨nya Sagˆlık O¨rgu¨tü Genel Kurulu, 2021 yılını Sagˆlık C¸alıs¸anları Yılı olarak kabul etmis¸tir.

Bu do¨nemde yayınlanan Avrupa Birligˆi I·lerleme Raporu, sosyal gu¨vencelerine bakılmaksızın herkese u¨cretsiz test ve tedavi imkanı sagˆlandıgˆına is¸aretle Tu¨rkiye'nin sagˆlık sistemi Kovid-19 pandemisinin gereklerini sagˆlayabilecek gu¨c¸te oldugˆunu teyit etmis¸tir. Haziran bas¸ından itibaren ise Kontrollü Sosyal Hayat adını verdigˆimiz normalles¸me su¨recine gec¸ilmis¸ ve kısıtlılıklar belli bir plan dahilinde kademeli olarak kaldırılmıs¸tır. Bilindigˆi gibi, normalles¸menin bas¸ladıgˆı Haziran ayından itibaren test kapasitemizi tedrici olarak artırmaya bas¸ladık. O¨nce Bakanlık laboratuvarlarının sayı ve kapasitesini artırdık, ardından u¨niversitelerimize yetki verdik, son olarak da o¨zel hastaneler ve laboratuvarları yetkilendirdik."

"Birc¸ok u¨lke kapanma tedbirlerine ve hareket kısıtlamalarına yeniden bas¸vurmaya bas¸ladı"

Sanayi bo¨lgelerinde, spor mu¨sabakalarında, askeri birliklerde, cezaevlerinde, hava alanlarında, belli to¨ren ve toplantılarda rutin ve tekrarlayan testler yapılmaya bas¸landığını hatırlatan Koca, bu¨yu¨k is¸ yerleri, oteller, sagˆlık kurulus¸ları c¸alıs¸anlarına belli aralarda testler yaptırıldığını söyledi. Koca, ayrıca barometre adı verilen insidans c¸alıs¸maları yu¨ru¨ttu¨klerini dile getirerek, bu do¨nemde filyasyon c¸alıs¸malarını daha da artırarak temaslı takip su¨resini en aza indirmeye c¸alıs¸tıklarını bildirdi.

Sağlık Bakanı Koca, I·stanbul'un Anadolu ve Avrupa yakasında iki adet 1008 yataklı Acil Durum Hastanesini c¸ok kısa su¨rede tamamlayarak hizmete ac¸tıklarına dikkati çekerek, bu hastaneleri pandemi sonrasında da hizmet verecek s¸ekilde planladıklarını ifade etti.

Kurban Bayramı sonrası Anadolu'da hızlı bir artıs¸ yas¸andığını hatırlatan Koca, Konya, Gaziantep, S¸anlıurfa, Van, Diyarbakır bas¸ta olmak u¨zere birc¸ok ilimizde hızlı artıs¸lar go¨zlediklerini, Konya, Kayseri, Gaziantep, Diyarbakır, Batman, Van, Mus¸, Hakkari ve Ankara'da yu¨zde 100'e varan artıs¸lar olduğunu belirtti.

Koca, bo¨lgelere bizzat giderek yerel yo¨neticilerle illeri ayrı ayrı degˆerlendirmeye tabi tuttuklarını anlatarak "Yerinde yaptıgˆımız degˆerlendirmelerle yaz do¨neminin bitmesine bagˆlı artan seyahatlerin getirdigˆi ve o¨ngo¨rdu¨gˆu¨mu¨z artıs¸lar, alınan tedbirlerin sayesinde kısa zamanda kontrol altına alındıgˆını go¨rdu¨k." dedi.

Test sonuc¸larının erken alınması, tedaviye erken bas¸lama, filyasyon ekiplerinin artırılıp filyasyon su¨resinin kısaltılması, etkili temaslı takibi ve izolasyon, semptomlulardan hızla numune alınmasının bilinen tedbirler olduğuna dikkati çeken Koca, bunun yanında hastanelerde yogˆun bakım kapasitelerinin artırılması, c¸agˆrı sistemiyle evlerin aranması, mobil doktor ekiplerin evlere giderek hasta takibi yapılması gibi ek tedbirleri devreye koyduklarını söyledi.

Mahallinde yapılan mu¨dahalelerle hasta sayılarında dramatik du¨s¸u¨şler sagˆlandığını, hastanelerin yu¨künün hafiflediğini aktaran Koca, "Mahalli sıkıntılara verilen ulusal desteklerle hic¸bir ilimizde ciddi sıkıntı yas¸anmamıs¸tır. Bu tedbirlerle hayatı kısıtlamadan, sokagˆa c¸ıkma kısıtlılıgˆı gibi yasaklayıcı o¨nlemler almadan olumlu neticeler alabildik." diye konuştu.

Kıs¸ aylarının gelmesiyle birlikte insanların kapalı ortamlarda birlikte bulunmasının da getirdigˆi riskle tu¨m du¨nyada adeta patlama s¸eklinde hızlı bir artıs¸ bas¸ladığına işaret eden Koca, viru¨sün bulas¸tırıcılıgˆından hic¸bir s¸ey kaybetmeden adeta kitlesel bulas¸ma do¨nemine gec¸tiğini söyledi. Koca, bugu¨n itibarıyla du¨nyada pozitif vaka sayısının 55 milyon olduğunu, ölu¨m sayısının ise 1 milyon 326 bini gec¸tiğini, halihazırda 100 bini as¸kın agˆır vakanın hastanelerde yas¸am mu¨cadelesi verdiğini aktardı.

Du¨nyada ilk zirvenin yas¸andıgˆı Nisan ayında gu¨nlu¨k yeni vakanın 80 bin civarında iken, Eylu¨l'de gu¨nlu¨k vaka neredeyse 4'e katlanarak 300 bini bulduğunu belirten Koca, "Son bir ay ic¸inde yüzde 100'lu¨k bir artıs¸la Kasım ayında gu¨nlu¨k vaka sayısı 661 bine ulas¸tı. Yine Nisan ayında gu¨nde 8 bin 500 kis¸i bu hastalıktan o¨lu¨rken, ic¸inde bulundugˆumuz Kasım ayında gu¨nlu¨k ortalama o¨lu¨m sayısı 10 bini as¸tı. Bugu¨n birc¸ok u¨lke kapanma tedbirlerine ve hareket kısıtlamalarına yeniden bas¸vurmaya bas¸ladı." dedi.

Du¨nyadaki bu artıs¸a paralel olarak Türkiye'de o¨nce I·stanbul, I·zmir, Bursa gibi batıdaki bu¨yu¨k illerde bas¸layan artıs¸ trendinin neredeyse bu¨tu¨n u¨lkeye yayılmıs¸ durumda olduğunu belirten Koca, şu değerlendirmeyi yaptı:

"Her ne kadar gu¨c¸lü¨ alt yapımız ve fedakar c¸alıs¸an sagˆlık personelimiz sayesinde bu artıs¸ı go¨gˆu¨sleyebilmis¸ durumda isek de gidis¸atı durdurmak ic¸in radikal tedbirlere bas¸vurmamız kac¸ınılmaz olmus¸tur. Nitekim du¨n yapılan Kabine toplantısında Bilim Kurulumuzun o¨nerileri dogˆrultusunda bir dizi kararlar alınmıs¸ oldu.

Go¨ru¨nen o ki hayatımızı bir su¨re daha sıkı bir disiplin altına almak zorundayız. Hastalıktan bizi koruyacagˆını umdugˆumuz as¸ı c¸alıs¸malarını biliyorsunuz. Birc¸ok u¨lkede as¸ı c¸alıs¸maları yu¨ru¨tu¨lmektedir. Du¨nyaya paralel olarak u¨lkemizde de 16 ayrı as¸ı c¸alıs¸ması yapılmaktadır. Bunlardan bir tanesi klinik o¨ncesi do¨nemi bas¸arıyla tamamlayarak insan denemelerine bas¸lamıs¸tır.

Bu arada da C¸in ve Almanya kaynaklı as¸ıların u¨lkemizde de faz c¸alıs¸maları devam etmektedir. Bu yıl henu¨z bitmeden as¸ıya kavus¸manın u¨midi ic¸indeyim. Bize du¨s¸en bu su¨reci gu¨venli bir s¸ekilde atlatabilmektir."

"Sağlık ordumuzun her bir çalışanına teşekkürü borç bilirim"

Koca, Sagˆlık Bakanlıgˆı merkez ve tas¸ra tes¸kilatının yanı sıra, bagˆlı ve ilgili kurulus¸larının 2019 yılı kesin hesabı ve 2021 yılı bu¨tc¸esi hakkında şu bilgileri verdi:

"2019 yılı kesin hesabı, Sagˆlık Bakanlıgˆı 47 milyar 913 milyon, Tu¨rkiye Hudut ve Sahiller Sagˆlık Genel Mu¨du¨rlu¨gˆu¨ 454 milyon, Tu¨rkiye I·lac¸ ve Tıbbi Cihaz Kurumu 155 milyon, Tu¨rkiye Sagˆlık Enstitu¨leri Bas¸kanlıgˆı ise 13 milyon TL olarak gerc¸ekles¸mis¸tir.

Sagˆlık Bakanlıgˆı Merkezi Yo¨netim 2020 yılı toplam bu¨tc¸esi 58 milyar 876 milyondu. 2021 ic¸in bu rakam yüzde 31,8 artıs¸la 77 milyar 615 milyon TL olarak planlanmıs¸tır. Ayrıca bagˆlı kurulus¸larımızdan Tu¨rkiye Hudut ve Sahiller Sagˆlık Genel Mu¨du¨rlu¨gˆu¨nu¨n bu¨tc¸esi 175 milyon, Tu¨rkiye I·lac¸ ve Tıbbi Cihaz Kurumunun bu¨tc¸esi 188 milyon, Tu¨rkiye Sagˆlık Enstitu¨leri Bas¸kanlıgˆının bu¨tc¸esi ise 176 milyon TL olarak planlanmıs¸tır."

TBMM'nin ac¸ılmasına mu¨teakip ilk kurulan bakanlıklar arasında olan Sagˆlık Bakanlıgˆının kurulus¸unun 100. yılı mu¨nasebetiyle 100 yılın Sagˆlık Bakanları ve bu¨tc¸e konus¸malarının yer aldıgˆı eserin hazırlanmasına emek harcayan Prof. Dr. Necdet U¨nüvar'a da tes¸ekku¨r eden Koca, "Ayrıca meslek hayatlarının her gününde olduğu gibi pandemi döneminde canla başla çalışan, bu dönemde en büyük destekçimiz ve güvencemiz olan, kendi canlarını riske ederek toplum sağlığı için gece gündüz demeden mücadele eden, gerektiğinde bireysel yaşamlarından fedekarlıklar yapan, haftalarca sevdiklerini görmeden uykusuz geceler geçirerek görev yapan sağlık ordumuzun her bir çalışanına sizlerin huzurunda bir kez daha teşekkürü borç bilirim." ifadelerini kullandı.

(Bitti)